جلد ۲، شماره ۵ - ( بهار و تابستان- ۱۳۸۴ )                   جلد ۲ شماره ۵ صفحات ۳۲-۷ | برگشت به فهرست نسخه ها

XML English Abstract Print

Download citation:
BibTeX | RIS | EndNote | Medlars | ProCite | Reference Manager | RefWorks
Send citation to:
Zolfaqari H. Beauty and Heart (Hosn O Del). Journal title 2005; 2 (5) :7-32
URL: http://fis.khu.ac.ir/article-1-813-fa.html
ذوالفقاری حسن. منظومه «حسن و دل». عنوان نشریه. ۱۳۸۴; ۲ (۵) :۷-۳۲

URL: http://fis.khu.ac.ir/article-۱-۸۱۳-fa.html

منظومه «حسن و دل»
حسن ذوالفقاری*
دانشگاه تربیت مدرس ، zolfagari_hasan@yahoo.com
چکیده:   (۱۰۷۸۱ مشاهده)

داستان رمزی «حسن و دل» یا «دستور عشّاق» سروده فتاحی نیشابوری (فوت852) است. این داستان رمزی عاشقانه همواره مورد توجه مستشرقان بوده و به زبان‎های مختلف ترجمه شده و هشت نظیره فارسی و ده نظیره ترکی از آن به عمل آمده است. بن‌مایه‌های عرفانی و عاشقانه بسیار و تعدّد رمزها و تنوّع مضامین، این اثر را منظومه‌ای قابل مطالعه می‌کند. شاعر کوشیده است در داستان خود از استعاره‌های مربوط به شعر تغزّلی و اعضای بدن به عنوان رمز بهره گیرد. مهم‌ترین رویکرد «حسن و دل» تقابل عقل و عشق است که در ادب فارسی و صوفیانه سابقه‌ای دراز دارد. سراینده می‌کوشد این تقابل و برتری عشق و مصائب آن را در پیروزی بر دل نشان دهد. این مقاله ضمن گزارشی از داستان و با اشاره‌ای به زندگی و احوال فتاحی نیشابوری، به نقد و تحلیل آن می‌پردازد و ابعادی از این منظومه عاشقانه را می‌گشاید تا مگر فتح بابی برای تحقیقات وسیع دیگر گردد.

واژه‌های کلیدی: حسن و دل، تقابل عقل و عشق، دستور عشّاق، فتاحی نیشابوری، داستان رمزی، داستان تمثیلی، منظومه عاشقانه، عرفان
متن کامل [PDF 213 kb]   (۱۴۲۷ دریافت)    
نوع مطالعه: پژوهشي |
فهرست منابع
۱. انوشه، حسن؛ دانشنامه ادب فارسی؛ تهران: انتشارات وزارت ارشاد، ۱۳۷۴.
۲. ایرانی، عبدالمحمدخان؛ پیدایش خط و خطاطان؛ تهران: علمی، ۱۳۴۶.
۳. بیانی، هدی؛ احوال و آثار خوشنویسان؛ تهران: علمی، ۱۳۶۳.
۴. پورنامداریان، تقی؛ رمز و داستان‌های رمزی در ادب فارسی؛ چ ۴ ،‌ تهران: انتشارات علمی و فرهنگی، ۱۳۷۵.
۵. طهرانی، آغا بزرگ؛ الذریعه الی التصانیف الشیعه؛ بیروت: دارالاضواء، ۱۴۰۳- ۱۴۰۶ ه‍. .
۶. حاج سیّد جوادی، کمال؛ اثرآفرینان؛ ۶جلد، تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۷۸.
۷. حاجی خلیفه؛ کشف الظنون؛ بیروت: دارالفکر، ۱۴۱۰ ه‍ .
۸. خزانه‌دارلو، محمّدعلی؛ منظومه‌های فارسی؛ تهران: روزنه، ۱۳۷۵.
۹. خیّام‌پور، ع؛ فرهنگ سخنوران؛ ۲ج، تهران: طلایه، ۱۳۷۲.
۱۰. دولتشاه سمرقندی؛ تذکره الشعرا؛ به تصحیح محمّد عبّاسی؛ تهران: بارانی، بی‌تا.
۱۱. دهخدا، علی اکبر؛ لغت‌نامه؛ تهران: انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۷۳.
۱۲. ذوالفقاری، حسن؛ منظومه‌های عاشقانه ادب فارسی؛ تهران: نیما، ۱۳۷۴.
۱۳. سیبک نیشابوری، محمّد بن یحیی؛ دستور عشاق؛ به اهتمام ر.س گرین سیلذر؛ لندن: ۱۹۲۶.
۱۴. سیبک نیشابوری، محمّد بن یحیی؛ دستور عشاق؛ به اهتمام غلامرضا فرزانه‌پور؛ تهران: ۱۳۵۱.
۱۵. صفا، ذبیح‌الله؛ تاریخ ادبیات در ایران؛ تهران: انتشارات فردوس، ۱۳۷۲.
۱۶. علیشیر نوایی، میر نظام‌الدین؛ مجالس النفائس؛ به سعی علی‌اصغر حکمت، تهران: منوچهری، ۱۳۶۳.
۱۷. مدرس تبریزی، محمّدعلی؛ ریحانه الادب؛ چ چهارم، تهران: خیّام، ۱۳۷۴.
۱۸. منزوی، احمد؛ فهرست مشترک نسخه‌های خطی؛ تهران: مؤسسه فرهنگی منطقه‌ای، ۱۳۵۱.
۱۹. منزوی، احمد؛ فهرستواره کتاب‌های خطّی؛ تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی، ۱۳۷۴.
۲۰. نفیسی، سعید؛ تاریخ نظم و نثر؛ ج۲، تهران: کتاب‌فروشی فروغی، ۱۳۶۳.
ارسال نظر درباره این مقاله : نام کاربری یا پست الکترونیک شما:
CAPTCHA
ارسال پیام به نویسنده مسئول

بازنشر اطلاعات
Creative Commons License این مقاله تحت شرایط Creative Commons Attribution-NonCommercial 4.0 International License قابل بازنشر است.

کلیه حقوق این وب سایت متعلق به مجله ادبیات داستانی و مطالعات بین‌رشته‌ای می باشد.

طراحی و برنامه نویسی : یکتاوب افزار شرق

© 2025 CC BY-NC 4.0 | Fiction and Interdisciplinary Studies

Designed & Developed by : Yektaweb