پژوهش حاضر به بررسی برخی از مؤلفه‌های نقد فرمالیستی در قصاید خاقانی می‌پردازد. بررسی دلایل برجستگی و امتیاز زبان خاقانی در مقایسه با سایر سرایندگان شعر پارسی و ایجاد بستری مناسب و درخور جهت درک بهتر ویژگی‌های شعری خاصّ او از اهداف پژوهش حاضر محسوب می‌شود. جامعه آماری این پژوهش، ۱۳۲ قصیده خاقانی و حجم نمونه براساس فرمول کوکران ۹۷ چامه است که به‌شیوه تصادفی ساده۱ و با بهره‌گیری از جدول تصادفی اعداد گزینش شده است. روش پژوهش توصیفی است و دادهها با استفاده از تکنیک محتوا و شیوه کتابخانهای بررسی شده است. منبع مورد استفاده دیوان خاقانی ویراسته میرجلال‌الدّین کزّازی است. دلیل برگزیدن این اثر، دقّت بیشتر مصحح در ضبط واژه‌ها، توجه بیشتر به نسخه‌بدل‌ها، تصحیح‌های قیاسی درخور توجّه و مسائل دیگر این‌چنینی است. نتیجه نشان می‌دهد خاقانی همه مؤلّفه‌های شاخص فرمالیسم را چون آشنایی‌زدایی،۲ رستاخیز واژگان، برجسته‌سازی زبان و انواع هنجارگریزی۳ و قاعده‌افزایی۴ به کار گرفته است. به‌گونهای که موجب شده زبان او در قصاید، در مقایسه با دیگر سروده‌های خودش و شاعران دیگر، از اهمیّت به‌سزایی برخوردار باشد.
